In Pisa houden bijna alle toeristen zich even bezig met de toren aldaar: Je ziet veel mensen die een foto maken waarop een reisgenoot een poging doet om de toren te redden tegen omvallen.
Vandaag verscheen een internationaal onderzoek over lezen met de naam PISA. Hoe de vlag erbij hangt mag je zelf bepalen maar laat duidelijk zijn dat we nog maar aan het begin staan van een lange weg.
Waar staan we nu?
Bijna 4 jaar geleden deden De Onderwijsraad en De Raad voor Cultuur een oproep tot een Leesoffensief. De 53 pagina’s tellende brochure heeft slechts weinigen bereikt. Een enkeling is ermee aan de slag gegaan in zijn organisatie. De boekpromotors en influencers zijn gelukkig wel op gang gekomen zo te zien op de socials.
Zitten we midden een Leesoffensief? Aan de resultaten van vandaag te zien is het antwoord: Nee!
Het advies bestond uit 3 delen:
[1] Voer een krachtig en samenhangend leesbeleid
[2] Zorg voor een rijk leesaanbod
[3] Breng een leescultuur tot stand
Hoe zat het ook alweer?
[1] Voer een krachtig en samenhangend leesbeleid
Kunnen we er al vanuit gaan dat alle scholen, gemeentes en bibliotheken voor een leesbeleid hebben gezorgd? Beantwoord deze vraag voor jezelf. Wat las je over Leesbeleid op jouw school of instelling? Wat zie je terug op de agenda van al die belangrijke vergaderingen waar je aan tafel zit of die je online bijwoont?
[2] Zorg voor een rijk leesaanbod
Als de helft van de basisscholen dBoS binnen heeft gehaald dan heeft de andere helft dat nog niet. Werk aan de winkel, lijkt me.
Misschien kan of wil de basisschool waar je als ouder, leerkracht, directeur of bestuurder mee te maken hebt niet aan de slag met het concept van de bieb op school. Wel jammer want een gesubsidieerd project met een evenwichtig boekenaanbod inclusief leesconsulent én een monitor helpt de leraren en de leerlingen de weg naar het Kinderboek terug te vinden.
[3] Breng een leescultuur tot stand
Zo ver zijn we nog lang niet als je weet dat de helft van de leraren in het PO niet van plan is tijd en energie te steken in Leesbevordering. Loop een willekeurige school binnen, maak een paar foto’s en vertel me waaraan ik kan zien dat er sprake is van een sprankelende leescultuur. Ik kom blijkbaar op de ‘verkeerde’ scholen.
We doen al zoveel
Misschien doe je de verkeerde dingen of zou je je energie moeten steken in dingen de wél werken.
Wat heb ik gedaan?
[1] Beleid: niets. Daar zijn anderen beter in. Ik neem aan dat scholen en besturen zelf beleid kunnen formuleren op Lezen en Leesbevordering. Er zijn meer dan voldoende deskundigen beschikbaar om je op weg te helpen als je daar nog niet aan toegekomen bent vanwege we zijn al zo druk en doen al zoveel.
[2] Alle energie die ik de afgelpen 4 jaar heb gestoken in het Leesaanbod staat als een huis: een website met de naam Frappante Fragmenten waar de Top40 Kinderboeken de kern vormt. Gelukkig is de naam bekend en kan de site maandelijks rekenen op 2000 nieuwe en vele terugkerende bezoekers. De online Kinderboekwinkel loopt en ik pas op de toko.
Bij Frappante Fragmenten staat het voorlezen centraal: Lees een fragment voor en een kind of collega wil zelf het hele boek lezen. De lijsten van Frappante Fragmenten helpen je op weg naar het actuele aanbod.
[3] Met de Leescultuur ga ik komend jaar helemaal los. Voor de Leescultuur hebben we ook enkele interessante mogelijkheden die niet zo voor de hand liggen want er zijn meer wegen die naar Rome en Pisa leiden. De naam gaat worden: Villa Favoriet en we richten ons ook meer op kinderen.
Vele wegen die leiden naar ...
Dat is volgens mij nodig: andere wegen bewandelen waardoor er wél iets gaat veranderen in de uitslagen van Pirls en Pisa. En wat is dat dan? Samengevat in 1 woord: audio.
De bibliotheekwereld en de pabo’s roepen al jaren dat het belangrijk is om samen met kinderen te spreken over gelezen boeken, met dank aan Aidan Chambers. Maak eens een foto als je dat ziet gebeuren op een school en stuur me die toe. Daar word ik blij van.
Zelf ga ik een stap verder. Met de duurzaamheid in gedachten en om me heen kijkend in 2023 kom ik op de mobiele studio van Rode en de handzame opnamerecorder van Tascam die op sommige scholen gebruikt wordt om kinderen aan de praat te krijgen. Opnemen – terugluisteren en bewaren voor een volgende keer.
Jury
Kinderen gaan heel goed op werken met audio, heb ik vorige maand ontdekt bij de jurering van 200 podcasts van basisscholen tijdens de Week van de Mediawijsheid. Er zit veel potentie die nu onbenut blijft.
Zelf stel ik altijd 1 belangrijke eis als ik met kinderen met audio werk: Je moet wel voldoende gelezen hebben, wil je volwaardig mee kunnen werken aan een radioprogramma of podcast.
De Leescultuur van 2024 bestaat voor mij dus deels uit boekenkasten met papieren boeken en speelt zich ook online af, daar waar we graag zijn. Kinderen ook.
Nog nooit gedaan. Mooi! Wij gaan je wat leren!
Tot nu toe hadden we 1 product voor het basisonderwijs: Poëzie & Podcast. Kinderen lezen zelf gedichten, selecteren er enkele, lezen die hardop aan elkaar voor in een tweetal en maken de definitieve keuze: dit wordt mijn gedicht dat ik voordraag in de podcast-studio. Succes verzekerd tot nu toe.
We ontwikkelden nog enkele nieuwe producten die Kinderboeken en Audio samenbrengen om een Leescultuur zichtbaar dan wel hoorbaar te maken. De reacties van kinderen én hun leraren tot nu toe zijn verbluffend.